Op een maandag in september begint mijn werkweek vroeg in de ochtend op Schiphol. Ik ben op weg naar Tanzania waar later in de week het Jongensdorp in Dodoma officieel wordt geopend. Samen met collega’s uit België, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk breng ik eerst een bezoek aan het Meisjesdorp in Kisarawe, in de buurt van Dar Es Salaam. Daarna reizen we door naar Dodoma.
Dit Meisjesdorp is in 2019 als eerste Werelddorp in Afrika geopend. Toen lag het middenin een vrijwel lege savanne. De komst van het Meisjesdorp, de aanleg van een weg en verbetering van het elektriciteitsnetwerk hebben gezorgd voor meer bedrijvigheid en economische ontwikkeling van het gebied. Meer mensen hebben zich hier gevestigd. Ook het Meisjesdorp zelf heeft een ware metamorfose doorgemaakt. In het lage gebouw waar indertijd de slaapzalen en klaslokalen worden nu naailessen, computerlessen en bak- en kooklessen gegeven aan de leerlingen van het eerste en tweede leerjaar.
Op trapnaaimachines waarvoor geen stroom nodig is, leren de meisjes een eenvoudig kussensloop in elkaar zetten. Hun lerares geeft geduldig uitleg en controleert hun werk. Een deur verder is het lokaal voor brood en banket bakken. Het recept voor vandaag staat op het bord geschreven. In kleine groepjes mengen en kneden de meisjes met de hand het deeg voor zoete koekjes. De grote oven staat al aan en het resultaat is verbluffend: de koekjes zijn echt heerlijk.
Rondlopend door het schoolgebouw zien we hoe de meisjes geconcentreerd werken aan hun opdrachten. We doen ons best om de lessen niet te verstoren, maar een groep buitenlandse bezoekers trekt natuurlijk wel de aandacht. Tot slot komen we in de leerwerkplaats voor elektrische installaties en zonnepanelen. De meisjes demonstreren enthousiast hun kennis over het installeren en onderhouden van zonnepanelen.
De rest van het terrein is veranderd van braakliggend land in een mooi, groen ingericht schoolterrein; met bomen die schaduw geven, bloeiende struiken en gedeelte waar groenten worden verbouwd. Ook zijn er gebouwen bij gekomen: een woon- en slaapgebouw van vijf verdiepingen en een apart gebouw met de klaslokalen. Er zijn sportvelden voor basketbal, volleybal, voetbal en andere sporten. In de keuken wordt het eten voor de 800 meisjes klaar gemaakt.
Die middag brengen we een bezoek aan de familie van Gloria. Gloria is een van de meisjes die eerder dit jaar is begonnen met haar opleiding in het Werelddorp. We ontmoeten haar ouders en zusje voor de scheefgezakte, lemen hut waarin ze wonen. De vader verdient de kost als chauffeur van een motortaxi: deze motor heeft hij in bruikleen, dus een deel van zijn inkomsten moet hij ook weer afstaan. In de hut is geen stromend water of elektriciteit en de put die voor het huis is gegraven staat droog. De familie gaat iedere dag het water dat ze nodig hebben om te drinken, te koken en te wassen een paar kilometer verderop halen: daarvoor gebruiken ze kleine jerrycans. Zo besteden ze al ruim 30% van hun inkomen alleen aan water. Ze houden wat kippen en verbouwen wat groenten in de kleine tuin. Maar het heeft al maanden niet meer geregend, dus er staan geen gewassen meer, de grond ligt braak en de opslag is leeg. De moeder van Gloria droomt ervan om het stenen huis naast de hut snel af te maken. Ze zijn al acht jaar bezig met het bouwen van dit huis: steeds als ze wat geld over hebben kopen ze bouwmaterialen. In al die tijd hebben ze alleen de buitenmuren van de onderste verdieping kunnen maken.
Terug in het Meisjesdorp is het tijd voor het festival, de zang- dans- en muziekvoorstelling die in ieder Werelddorp wordt opgevoerd voor bezoekers. Als altijd zijn de kinderen opgewonden: de meisjes die gaan optreden staan vol spanning te wachten. Zo’n show met zang, dans en muziek is altijd weer indrukwekkend. De beeldende uitvoering van het gedicht “The real Africa” van Trishula Patel maakt veel indruk op iedereen.
De volgende dag reizen we naar Dodoma. Sinds 1996 is dit de officiële hoofdstad van Tanzania: Dar es Salaam is de economische hoofdstad. Dodoma ligt in het binnenland en is nog volop in ontwikkeling. Alles, van kleding tot voedsel, van planten tot bouwmaterialen moet vanaf de kust over de weg worden aangevoerd. Een deel van de regeringsgebouwen zijn klaar en wachten om in gebruik te worden genomen.
Na aankomst gaan we direct door naar het Jongensdorp. De bouw van dit Jongensdorp is in februari gestart dit jaar en er wordt nog hard aan gewerkt. Het volledige Jongensdorp zal waarschijnlijk pas over een paar jaar helemaal klaar zijn. De eerste groep van 110 jongens is drie weken geleden aangekomen. Ze hebben hun intrek genomen in het pilotgebouw waarin nu slaapzalen en klaslokalen zijn gevestigd. Later komen hier de praktijkruimtes voor de vakopleidingen. De jongens wonen nu nog letterlijk op een bouwplaats, tussen houten planken en stenen, emmers cement, gereedschap, en heel veel stof. Maar het lijkt hen niet te deren. Ze zijn vol enthousiasme en dankbaarheid voor de kans die ze hebben gekregen. Enthousiast oefenen ze hun optreden voor de openingsceremonie.
Donderdag is de grote dag: vandaag wordt het Jongensdorp officieel geopend. Deze plechtigheid vindt pas in de middag plaats zodat alle genodigden de tijd hebben om naar Dodoma te komen. Dat geeft ons de gelegenheid om een bezoek te brengen aan de families van twee jongens in de omgeving van Dodoma. Het verhaal van Camirro en Baracka kun je hier lezen.
En dan is het tijd voor de officiële opening. Het Jongensdorp is het 13de Werelddorp wereldwijd en het tweede in Afrika. Hier kun je meer lezen over de openingsceremonie.
De laatste dag in Dodoma brengen we door in het Jongensdorp. Nu de officiële ceremonie achter de rug is, is er wat tijd om met de jongens te praten. Voor jongens uit arme gezinnen is het vrijwel onmogelijk om naar de middelbare school te gaan: de school is te ver weg of ze kunnen het verplichte schooluniform en schoolspullen niet betalen. Daardoor gaat 70% van de kinderen in de leeftijd van 14 tot 17 jaar in Tanzania niet naar school. In het Jongensdorp verblijven nu 110 jongens: in januari komen komen daar nog eens 50 jongens bij.
Voor veel jongens is het moeilijk om over hun verleden, over hun familie te praten. Ze zijn zwaar getraumatiseerd door de omstandigheden waarin ze zijn opgegroeid. Maar ze zijn wel dankbaar en enthousiast over het Jongensdorp. Een van de jongens leidt mij rond en vertelt honderduit over de slaapzaal, zijn bed met matras, de rugtas met schoolspullen, het schooluniform en andere kleding die hij heeft gekregen. Ook laat hij me het klaslokaal zien. In de ochtend krijgen de jongens les in de Engelse taal en in wiskunde. Ze krijgen les van professionele leerkrachten. In de middag helpen ze de Zusters of gaan voetballen. Verrassend om te zien dat je daar helemaal geen voetbal voor nodig hebt: een paar vodden met touw bij elkaar gebonden is voldoende. Maar de jongens kijken wel uit naar de aanleg van het voetbalveld met echte doelpalen.
Op zaterdag vliegen we vroeg in de ochtend terug naar Dar es Salaam. Op het vliegveld neem ik weer afscheid van mijn collega’s. Mijn vlucht terug naar Amsterdam is pas in de avond. Op uitnodiging van zuster Marcherie breng ik de dag door in het Trainingscentrum.
De jonge vrouwen van het trainingscentrum heten me hartelijk welkom met veel zang en dans. In het trainingscentrum verblijven op dit moment 90 jonge vrouwen. In zes maanden tijd worden zij opgeleid tot naaister, brood- en banketbakker of elektrotechnicus. Daarnaast krijgen ze Engels les en leren ze hoe ze een eigen bedrijf kunnen opzetten en leiden.
Bj de opleiding tot elektrotechnicus werken de meiden geconcentreerd aan hun opdrachten. Ze zijn zich erg bewust van het mogelijke gevaar van de apparaten waar ze mee leren werken en de verantwoordelijkheid die dit met zich meebrengt. In het lokaal waar de naailessen worden gegeven heerst een uitgelaten, vrolijke stemming. Misschien omdat hier ook wat jongere meisjes tussen zitten of omdat het einde van de opleiding in zicht is. Over minder dan een maand is de diploma-uitreiking. Vol trots showen de meiden de feestjurken die ze bij die gelegenheid zullen dragen.
Buiten, onder een afdak, zijn banketbakkers in spé bezig om donuts te bakken in een pan met olie op een houtvuur. Maar binnen in het leslokaal stonden toch elektrische mixers en ovens? Jazeker, dit is onderdeel van de filosofie van het trainingscentrum: de vrouwen leren om hun vak uit te oefenen met moderne apparatuur zoals elektrische naaimachines of mixers en ovens, maar ook op een traditionele manier met een trapnaaimachine of boven een houtvuur. Zo kunnen ze later hun vak onder allerlei omstandigheden uitoefenen en zijn ze minder afhankelijk.
Ook ondernemersvaardigheden zijn een belangrijk onderdeel van de opleiding. Voor de leerlingen van de opleiding brood- en banket betekent dit dat ze leren om een goede prijs te bepalen voor hun producten en die te verkopen. Voor sommigen is dat nog best spannend. Ik ga deze middag op stap met Valeria en Scholastica. Voor hen is het verkopen van koekjes niet zo spannend: zij komen allebei uit ondernemersfamilies. Toch gaat de verkoop vandaag niet zo goed: misschien is het nog te vroeg (en te warm) of komt het door mijn aanwezigheid, maar ze verkopen niets.
In de buurtbakkerij gaat dat beter. Deze bakkerij onder de naam ‘Aloysian Food – Vers gebakken naar jouw smaak’ is opgezet door drie vrouwen van de eerste groep cursisten. Ze hebben een kleine lening (van een donateur) gekregen om een ruimte te huren, apparatuur te kopen en zijn aan de slag gegaan. Na een paar dagen bakken was de winkel vol en konden ze hun gebak gaan verkopen. Geleidelijk betalen zij hun lening terug: dit geld kan weer worden gebruikt om een volgend groepje trainees de kans te geven een eigen bedrijf te starten. Wellicht het begin van een keten ‘Aloysian Food’ in Tanzania.
De rest van de zaterdagmiddag brengen de meiden door met karweitjes waar ze door de week niet aan toe komen: kleren wassen, haren invlechten en wat ontspannen kletsen met elkaar. Voor mij is het tijd om weer naar het vliegveld te gaan. Nog een laatste keer in de file (zelfs op zaterdag!) naar het vliegveld en na een kalme vlucht ben ik weer thuis.
Elke maand inspirerende verhalen en het laatste nieuws over Wereld Dorpen voor Kinderen in jouw mailbox.